بررسی تاثیر توام باکتری bacillus thuringiensis var. kurstaki، با اسانس گیاه حنا و آفت کش نیمارین برروی لاروهای شب پره جوانه خواربلوط tortrix viridana l. (lep.: tortricidae)

درختان بلوط میزبان گونه های وسیعی از حشرات می باشند که تعداد زیادی از آنها با میزبان خود در حال تعادل بوده و خسارت خیلی کمی را به آنها وارد می نمایند. با وجود این بروز آلودگی های شدید در درختان بلوط بعنوان یک قاعده عمومی به شمار می رود. از جمله عواملی که در اوایل فصل رویش باعث بی برگی درختان بلوط می گردد شب¬پره جوانه خوار بلوط tortrix viridana linnaeus می¬باشد که زمان تفریخ تخمهای آن مصادف با جوانه زنی درختان در فصل بهار بوده و لاروهای جوان آن از برگهای تازه روئیده درختان تغذیه می کنند. اگر تعداد لاروها بیش از حد معمول باشد بی برگی کامل در درختان بلوط ظاهر می¬گردد. بی تردید آلودگیهای شدید، توانائی درختان بلوط را در دفاع از خود در مقابل سایر عوامل خسارت¬زا کاهش می¬دهد. حضور شب پره جوانه خوار بلوط در قسمتهائی از کشور ایران که دارای پوششی از درختان بلوط می¬باشند بعنوان یک پدیده معمول است. کاربرد آفت کشهای شیمیائی جهت کنترل این آفت عملا بعلل افزایش مقاومت به این ترکیبات، آلودگی محیط زیست و مخاطرات سلامت انسانها، دامها و جانوران حاضر در مناطق جنگلی امکان پذیر نمی¬باشد، بنابراین برای یافتن روش ایمن، ساده، مناسب و مطمئن جهت کنترل این آفت بررسی روشهای غیرشیمیائی ضروری می¬باشد. در این تحقیق میزان حساسیت لاروهای سن سوم این شب¬پره به باکتری ¬bacillus thuringiensis var. kurstaki، اسانس حنا، آفتکش نیمارین و تاثیر اختلاط آنها از طریق گوارشی با محلولپاشی برگ درختان بلوط مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و از طریق زیست¬سنجی، شاخص¬های lt50 و lc50 در آزمایش¬هایی در برنامه های پروبیت برآورد شدند و مرگ و میر لاروها در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در قالب طرح کاملا تصادفی ارزیابی گردید. مقادیر lt50 باکتری، اسانس حنا و سم نیمارین روی لارو سن سوم درشرایط آزمایشگاه به ترتیب (940/22، 933/7 و 954/8) ساعت و درشرایط جنگل به ترتیب (143/25، 594/8 و 329/9) محاسبه گردید که بیانگر اثر سریعتر اسانس حنا می¬باشد. مقادیر lc50 باکتری b. thuringiensis در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 174/843 ،192/725 و423/663 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 004/1361 و 506/756 و 972/693 پی پی¬ام تعیین شد. مقادیر lc50 آفتکش نیمارین در این آزمایش در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 330/1806 ،153/1384 و832/1093 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 731/2046 ، 542/1562 و 979/1222 پی پی ام تعیین شد. مقادیر lc50 اسانس حنا نیز در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 223/679 ،050/634 و978/593 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 860/674 ، 817/651 و 097/612 پی پی ام بدست آمد که از دو حشره کش دیگر کمتر بوده بنابراین اثر بهتری دارد. در آزمایش¬های تاثیر اختلاط باکتری و اسانس حنا، باکتری و نیمارین، اسانس حنا و نیمارین و همچنین در مصرف هرسه ترکیب به صورت توام، در مرگ و میر لاروها خاصیت افزایشی مشاهده گردید. نتایج به دست آمده از این آزمایش¬ها نشان دادند که اختلاط باکتری b. thuringiensis، اسانس حنا و نیمارین قابلیت بالایی برای کنترل لاروهای شب پره جوانه خوار بلوط دارد، بنابراین به منظور کاهش مصرف b.t. و جلوگیری از بروز مقاومت آفت نسبت به آن از ترکیب هر¬سه عامل b. thuringiensis، اسانس حنا و نیمارین در قالب مبارزه تلفیقی بر علیه این آفت می¬توان استفاده کرد.